Jacek Malczewski “Portret Hrabiego Stefana Zborowskiego” 1903 r.

Ołówek, kredka, papier.

Sygnowany, datowany i opisany p.g.: Jacek Malczewski Jankowa 1903 wrzesień

Opisany na odwrociu p.g.: portret hr. Stefana Zborowskiego Jankowa koło Bobowej

Wymiary: 18,5 x 23,5 cm

Proweniencja: kolekcja prywatna: zakup w pp DESA, l. 80. XX w.

Osobą portretowaną jest wedle autorskiego opisu wzdłuż prawej górnej krawędzi hr Stefan Zborowski herbu Jastrzębiec. Właściciel tabularny dworu w Jankowej koło Bobowej w województwie małopolskim. Prywatnie przyjaciel Jacka Malczewskiego, z którym spędzał czas na nocnych rozmowach o duszy (Dorota Kudelska, Malczewski. Obrazy i słowa, Warszawa – Wydawnictwo W.A.B. – 2012, ss. 371, 373)

Jacek Malczewski najprawdopodobniej był częstym gościem w dworze Zborowskiego w Jankowej. Świadczy o tym podarowana dla kościoła parafialnego kompozycja Ukrzyżowanie z lat 1904-1908. Wedle źródeł to właśnie hrabia Zborowski zamówił u Malczewskiego obraz dla świątyni i pośredniczył w kontaktach między proboszczem, a artystą. Prezentowany portret powstał we wrześniu 1903 r. W tym okresie artysta cieszył się popularnością, a także sukcesami na polu zawodowym. Od kwietnia do września odbywały się otwarcia wystaw indywidualnych stu dzieł Malczewskiego w TPST; kolejno we Lwowie, Krakowie i Warszawie. Pomiędzy otwarciami w Krakowie i Warszawie Malczewski z pewnością spędził część okresu letniego u hrabiego Zborowskiego. W tym okresie w twórczości artysty pojawia się także coraz więcej portretów osób z jego najbliższego otoczenia (E. Raczyński, F. Jasieński, J. Kaprowicz)

Artysta przedstawił portretowanego jako dumnego mężczyznę z wysoko podniesioną głową, na tle pejzażu. Szkic mógł być wstępnym pomysłem na olejną kompozycję portretu Zborowskiego. Niewielki format, wybór materiałów, a także odautorski opis świadczą o bardzo osobistym charakterze prezentowanej pracy. Jest ona jednocześnie przykładem typowych rozwiązań kompozycyjnych dla portretu u Jacka Malczewskiego.